एकै परिवारका सात चालक र सक्षम बन्दै बस्ती
कमलेश यादबगोलबजार, १२ साउन । समुदायको बसोबासले बस्ती निर्माण हुन्छ । जीविकोपार्जनका लागि बस्तीका हरेक व्यक्ति विभिन्न पेसा व्यवसायमा खटिन्छन् । तर, गोलबजार नगरपालिका ३ स्थित जमनटोकी रोजगारीका लागि पृथक् छ । ४२ घरपरिवार नेवार समुदायको बसोबास रहेको बस्तीका युवादेखि वृद्धसम्म ‘ड्राइभर’ (चालक) को काम गरी रोजगारी चलाउँछन् । बस्तीमा ६० भन्दा बढी युवादेखि वृद्धसम्म ‘ड्राइभरी’ पेसामा आबद्ध छन् । प्रायः माटोको भित्ता, टायल, जस्ताले छाएको र छिटपुट पक्की घरले गुजुमुजु परेको जमनटोकीले ‘ड्राइभर’ गाउँको उपमा लिएको छ ।
बस्तीका एकै परिवारका ७ जनासम्म सवारी चालक छन् । सुरुमा बस्तीमा पहिलोपटक ५९ वर्षीय दुर्गाबहादुर श्रेष्ठले गाडी चलाउन थाले । २०२७ सालमा उनले बस चलाउन सुरु गरे । उनकै सिको गर्दै ५६ वर्षीय धनबहादुर श्रेष्ठले ट्याक्टर चलाउन थाले । २०३७ सालमा राजविराजबाट ६० रुपैयाँ तिरेर धनबहादुरले ट्याक्टर चालकको अनुमति लिए । सुरुमा मासिक पाँच सय रुपैयाँमा लखन साहको ट्याक्टर चलाउन थालेको उनले सुनाए ।‘त्यसपछि एकपछि अर्काले सवारी चलाउन सिक्न थालेपछि अहिले गाउँभरि ६० जनाभन्दा बढी ‘ड्राइभर’ भएछौं,’ उनले भने, ‘बस्तीमा गाडी चलाउनेबाहेक पछिल्लो पटक ८ जना मात्रै सरकारी सेवामा जागिरे छन, अरू सबै जना गाडी चलाउने ‘ड्राइभर’ । बस्तीकै पहिला सवारी चालक ५९ वर्षीय दुर्गाबहादुर श्रेष्ठका सात भाइ छोरामध्ये ६ जना यही पेसामा आबद्ध छन् । आफू यो पेसामा आए पनि छोराहरूलाई यो पेसामा ल्याउन दुर्गाबहादुरले चाहेका थिएनन् । ‘बालबच्चाको खर्च जुटाउनै हम्मेहम्मे पथ्र्यो,’ उनले भने, ‘छोराहरू कसैले पढ्नै सकेनन, ४–५ कक्षासम्म पढे, पढाइ नभएपछि ड्राइभर बने ।’ उनका छोराहरू ट्याक्टर, ट्रक, म्याजिक चलाउँछन् ।
छोरीको आशामा ७ छोरा पाएका उनी बुढ्यौलीमा स्कुल बस चलाउँछन् । साना–ठूलादेखि काठमाडौं चल्ने बससम्म चलाइसकेका उनले गरिबीकै कारण जीवन धान्नका लागि यो लाइनमा लागेको सुनाए । दुर्गा भन्छन, ‘त्यही सीप अहिले बुढ्यौलीमा जीवन धान्ने माध्यम बनेको छ ।’ बस्तीमा अधिकांशले ड्राइभरी पेसाकै कमाइले ट्याक्टर, म्याजिक, ट्रिपर खरिद गरी आफंै निजी चलाउन थालेका छन् । १२ वर्षदेखि ड्राइभरी गर्दै आएका ४४ वर्षीय रामकुमार श्रेष्ठले एक वर्षअघि १८ लाख रुपैयाँ लगानीमा १० चक्के ट्रिपर किनेर चलाइरहेका छन् । ‘साहुकोमा ट्रिपर चलाउँदा मासिक तलब १० हजार दिन्थ्यो,’ उनले भने, ‘आफैंले लगानी गरेर चलाउँदा आम्दानी राम्रो भएको छ ।’
गाडी चलाएरै बस्तीका घरलौरी रोजगारीमा छन् । त्यही रोजगारीबाट बस्तीका अधिकांशले घरखेत जोड्न थालेका छन् भने आफना बालबच्चालाई शिक्षामा अग्रसर गराउन थालेका छन् । विद्यालय, बजार, बिजुली, बाटोघाटोलगायत आधारभूत आवश्यकताको पहुँच भए पनि शैक्षिक अवस्था कमजोर ठहर गरी बालबालिकालाई विद्यालय पठाउन थालेको ५६ वर्षीय धनबहादुर श्रेष्ठले बताए ।
‘विद्यालय नजाने बालबालिका बस्तीमा छैनन,’ उनले भने, ‘सबैभन्दा ठूलो शिक्षा नै रहेछ, त्यसैले बालबालिकाको पढाइमा जोड दिएका छौं ।’ सवारी चालककै रोजगारीको कमाइले बस्तीमा पक्की घर पनि बन्न थालेका छन् । ड्राइभर गाउँको उपमा लिन थालेको जमनटोकीमा वरपरका कुनै पनि सवारी धनीलाई चालक चाहिएमा यही गाउँ आउने गर्छन् । गोलबजार आसपास चल्ने धेरै ट्याक्टर चालक यही बस्तीका छन् । बस्तीमा ठूला ट्रक, ट्रिपर, बस, कारदेखि एम्बुलेन्स र ट्याक्टर चलाउनेसम्मका चालकहरू छन् ।
